Pesnička zbirka pod naslovom „Kadiš za Sarajevo“, autora Marka Bačanovića, objavljena 2025. godine, treća je zbirka poezije ovog sarajevskog autora, koji poslednjih godina živi i stvara u Varšavi (Poljska).
Kratko biografski reći ćemo o autoru: magistrirao je na Odsjeku za slavenske jezike i književnost Filozofskog fakulteta u Sarajevu. Godine magistarskog i doktorskog studija provodi na Puškinovom institutu u Moskvi, kao i na Univerzitetu u Varšavi. Jedno vreme zaposlen na Katedri za ruski jezik i književnost u Sarajevu, kao asistent na svim predmetima vezanim za rusku književnost, istoriju i kulturu. Objavio je zbirke poezije Dreka pamtivijeka (IMIC, Sarajevo, 2019) i Dvojnik (Planjaks, Tešanj, 2021). Dobitnik je niza domaćih i međunarodnih pesničkih nagrada. Glavni je urednik za književnost u banjalučkom naučno-popularnom časopisu A priori. Bavi se i esejistikom, kao i književnim prevođenjem sa ruskog, poljskog, nemačkog i engleskog jezika.
Ovu njegovu pesničku zbirku posebno je i iskreno vrednovao Živojin Ivković, urednik časopisa „Književne vertikale“ koji izlazi od 2017. godine. Iako dipl. pravnik, a kao slikar učesnik nekoliko kolektivnih i dve samostalne izložbe slika, Ž. Ivković pre svega kao pisac i autor više romana (među njima i nagrađenih), posebno je prepoznao vrednost i kvalitet Bačanovićeve zbirke "Kadiš za Sarajevo" te u ime Udruženja nezavisnih pisaca Srbije, Beograd, kao izdavač objavio je ovu knjigu.
Opise i preporuke za ovu knjigu dali su: pisac pogovora prof. dr Predrag Finci
distributerska kuća „Delfi knjižare“
https://delfi.rs/.../235104-kadis-za-sarajevo-knjiga..., te na svojim Facebook stranicama bosanskohercegovački i hrvatski novinar i književnik Miljenko Jergović,
https://www.facebook.com/.../na-slici.../1305915597570025/ , i „Književne vertikale“.
Preporučujući ovu knjigu distributer „Delfi knjižare“ u delu njene najave kaže: „Zbirka Kadiš za Sarajevo možda i ponajboljeg, u svakom slučaju osebujnog bosanskohecegovačkog pesnika srednje generacije Marka Bačanovića sačinjena od niza pesničkih ciklusa uključujući i onaj po kojem je cela zbirka dobila naslov... predstavlja omaž sarajevskim Jevrejima i onome što im se događalo u teška vremena ispisujući dirljivu povest iščezlog sveta i tako taj svet ponovo izgrađuje i uspostavlja na jedini način na koji još može postojati: kao poetska činjenica“.
A iz dela pogovora P. Fincija pod naslovom „Sjećanje na nestalo“, prenosimo: „Knjiga Kadiš za Sarajevo ima dva osnovna toka: poetsko uobličenje događaja Holokausta, i povijesne činjenice o samom događaju i učesnicima uništenja, ispričan u nizu napomena ispod poetskih zapisa i na kraju teksta, što je zapravo povijest na kojoj je izrasla i sazdana ova pjesnička zbirka. Isti događaj je predočen kao činjenica i oblikovan kao poetski zapis... Gotovo na samom početku knjige čitamo nama dobro znanu riječ: „Ostajte ovdje“. Ova je knjiga ponajviše kazivanje o Poljskoj u kojoj njen pisac živi, i o Bosni iz koje je pisac rodom. Spominju se i druga mjesta, u Rumunjskoj i Ukrajini, u Letoniji i Litvaniji, u Bjelorusiji, pa je ova knjiga i prilog topografiji Holokausta. A i stradanju Roma, vojnika Crvene armije i drugih, koji postadoše žrtve jednog rata... Ona predstavlja metafizički spomenik nestalima, a od toga lepšeg i boljeg spomenika žrtvama Holokausta nema".
U našem „pojašnjenju gore rečenog“ dodajemo... Ova zirka od 141 poeme, datih u sedam kolaža u svojoj konačnosti govori o fenomenu ljudskog zla, načinom da autor ulaže značajan trud da sve što je poetski napisao, kroz fusnote koje to prate, poveže sa istorijskim, nažalost uglavnom stradalničkih mestima, gradovima, događajima, pa konačno i žalosnim brojkama ubijenih – istinska „topografija Holokausta“. Neverovatna autorska veština i osećaj. Sve to posebno je dato i u nemalo obimnom prilogu knjige (str. 253-399) sa bogatim opisom svake od fusnota, a tu je i pogovor prof. dr Predraga Fincija (str. 405-430).
Ono što osvežava u ovoj zbirci, jeste deo poema iz kolaža pod naslovom Kadiš za Sarajevo, gde fusnote daju vredna objašnjenja i opise istorijsko-kulturnih sadržaja iz dela sarajevskog jevrejskog nasleđa.
Autor Marko Bačanović (1984, Sarajevo) koji sada živi i radi u Varšavi (Poljska), sa ovom zbirkom u formi neobjavljenog rada, 2023. godine dobio je na 67. nagradnom konkursu Saveza JO Srbije nagradu „Otkup“.
A obavezno pominjemo i da je naslovna poema „Kadiš za Sarajevo“, na Četvrtom internacionalnom književno-umjetničkom konkursu „Ars Mea 2021“ u Mesini (Italija) dobila prvu nagradu u kategoriji za internacionalne autore, u prevodu na italijanski jezik.
Knjiga uskoro izlazi i u izdanju sarajevsko-zagrebačkog Synopsisa kao sarajevsko izdanje.
Kod nas, u izdanju Udruženja nezavisnih pisaca Srbije, može da se nabaviti u knjižarama „DELFI KNJIŽARE“.
Naslovna korica knjige: Grafika Marka Bačanovića sa prednje korice beogradskog izdanja. Oko koje izviruje iza krhotine nadgrobnika sa Jevrejskog groblja u Sarajevu